Калламуши харидор

Зиёнкориҳои калламуш ба ҳама маълум аст. Мардум аз дасти ин ҷонвари айёр ба дод омада, барои нест кардани он аз тамоми воситаю имкониятҳо истифода мекунанд. Бисёр шунидаю дидаем, ки калламушҳо “даст” ба ғорати моли халқ мезананд. Вале боз мешаванд ҳолатҳое, ки аз ин ҷонвари “ғоратгар” фоида ҳам мебинӣ. Боре ҳамсояам Баҳромҷон дар бораи калламуши фоидарасон нақл намуд, ки он таърихи дерин дорад...

Раҳмон зиндагии камбағалонаро пеш мебурду дар бисоташ як гови ҷӯшо дошт. Ҳар саҳар шир менӯшид. Як саҳар шитоб дошт, косаи ширашро нанӯшида, аз пайи кор рафт. Бегоҳӣ аз кор баргашта, дид, ки косаи шир холию дар назди он як дона яксӯма (пули Шӯравӣ) меистод. Ҳайрон буд, ки пул аз куҷо пайдо шудаасту ширро кӣ хӯрдааст.

Ин ҳолат даҳ рӯз давом кард. Рӯзе барои кушодани ин муаммо мард косаи ширро монду аз ҳуҷраи дигар назорат бурд. Баъди чанд муддат воқеаро дида, ангушти ҳайрат газид. Калламуше дар даҳон яксӯма назди косаи шир омад. Эҳтиёткорона пулро назди коса гузошту ширро хӯрд. Ҳамин тавр калламуш ҳар рӯз бо “пул”-и худ шир мехӯрд.

Соҳибхона ин дафъа шири гарм гузошт. Рӯзи дигар калламуш бар ивази шир сесӯма овард. Минбаъд Раҳмон шири гарм мегузоштагӣ шуд.

Калламуши “харидор” косаи ширро бар ивази се сӯм “мехарид”-у нӯши ҷон мекард. Бо гузашти чанд сол Раҳмон доро шуд. Аз маҳаллаи дигар хонаи калон харид. Хонаи камбағалонаашро ба ҳамсоя фурӯхта, ин сирро ба ӯ нагуфт.

Ҳамсояи бехабар калламушро дар хонааш дида, бо илоҷе онро зада мекушад. Ва ҳамон сол фурӯшандаи мағозаи деҳа бо ҷурми камомади маблағи савдо ба ҷазо кашида мешавад...

С. Аттор, “Хатлон”